PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 1 / 2016

W ZESZYCIE

26 stycznia br. mija 40 lat od śmierci Profesora Witolda Doroszewskiego, uczonego, pedagoga, wieloletniego redaktora naczelnego „Poradnika Językowego”, którego pamięci niniejszy zeszyt poświęcamy.

***
  • Witold Doroszewski był twórcą warszawskiej szkoły lingwistycznej. Podstawą jego teorii języka była koncepcja filozoficzna, wywodząca się z Arystotelesowskiego monizmu, której centrum zajmowało pojęcie homo loquens (człowieka mówiącego).
  • Witold Doroszewski był twórcą najważniejszego słownika polszczyzny XX wieku wśród słowników ogólnego przeznaczenia; jego słownik stał się dziełem klasycznym – źródłem materiału, przedmiotem analiz, punktem odniesienia licznych studiów.
  • Ważne miejsca w koncepcji semantycznej Witolda Doroszewskiego stanowią relacje między znakiem a desygnatem oraz związek znaczenia ze sposobem użycia wyrazów, a w jego teorii słowotwórczej – m.in. zjawisko analogii.
  • W pracach Witolda Doroszewskiego nie pojawia się kwestia wewnętrznego zróżnicowania normy językowej. Widział on natomiast wewnętrzne (nieskodyfikowane) zróżnicowanie gwar ludowych i odmian środowiskowych polszczyzny.
  • Oryginalnym wkładem Witolda Doroszewskiego w rozwój badań z zakresu dialektologii była opracowana przez niego ilościowa (statystyczna) metoda badań, która pozwalała określić dialektologię jako dyscyplinę synchroniczno-socjologizującą.
  • W pracy i twórczości naukowej Witolda Doroszewskiego zachodzi naturalna spójność jego postawy nauczyciela akademickiego, leksykografa, popularyzatora wiedzy o języku i organizatora życia naukowego.
***

Monizm jako podstawa teorii języka Witolda Doroszewskiego – metodologia lingwistyczna – semantyka – leksykologia i leksykografia – kultura języka – dialektologia – popularyzacja wiedzy o polszczyźnie – organizacja życia naukowego.

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Stanisław Dubisz : Witold Doroszewski – intelektualista, językoznawca, pedagog
  • Mirosław Bańko : Witold Doroszewski jako leksykograf i leksykolog
  • Krystyna Waszakowa : Aktualność niektórych idei i koncepcji teoretycznych Profesora Witolda Doroszewskiego z zakresu semantyki i słowotwórstwa
  • Andrzej Markowski : Poglądy Witolda Doroszewskiego na kulturę języka
  • Halina Karaś : Dialektologia w ujęciu Witolda Doroszewskiego
  • Józef Porayski-Pomsta : Witold Doroszewski – pozytywista i organizator życia naukowego

GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO

  • Monika Kresa : Gramatyka dla szkół narodowych Onufrego Kopczyńskiego

SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI

RECENZJE

  • Elżbieta Laskowska : Jadwiga Puzynina, Wartość i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa, Kraków 2013
  • Małgorzata B. Majewska : Iryna Kononenko, Orest Śpiwak, Ukraińsko-polski słownik homonimów i paronimów międzyjęzykowych, Kijów 2008

OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW