PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 3 / 2015

W ZESZYCIE

  • Urzędowa odmiana polszczyzny rozwijała się już w okresie staropolskim, średniowiecznym państwie Piastów i Jagiellonów, a następnie w okresie średniopolskim, w szlacheckiej Rzeczpospolitej polsko-litewskiej, we współzawodnictwie z innymi kodami administracyjnymi: łacińskim, niemieckim, ruskim, znajdując uwarunkowania prawno-ustrojowe, ekonomiczne i kulturowe.
  • W okresie nowopolskim zmieniły się warunki funkcjonowania urzędowej odmiany polszczyzny (odejście od łaciny, kodyfikacja prawa, rozwój biurokracji, utrata państwowości), co spowodowało jej przeobrażenia zarówno w płaszczyźnie językowo-stylistycznej, jak i tekstowo-gatunkowej.
  • Współcześnie leksyka stanowi konstytutywny składnik stylu urzędowego, w którym realizują się takie jego cechy, jak: dyrektywność, bezosobowość, szablonowość, dążenie do precyzji i jednoznaczności; w skład tej leksyki wchodzą m.in. kancelaryzmy, terminy, tzw. brukselizmy, zapożyczenia z języków obcych i wyrazy modne.
  • Skróty i skrótowce wyraźnie zaznaczają się w tekstach urzędowych, przysparzając wielu problemów natury poprawnościowej ze względu na wariantywność ich postaci graficznej, wyrywkowość porad językowych i niespójność rozstrzygnięć normatywnych.
  • Składnia tekstów urzędowych ma specyficzne cechy w sferze budowy zdania (szczególnie zdania wielokrotnie złożonego), składniowych związków między wyrazami, szyku składników wypowiedzenia itp., które znajdują konsekwencje interpretacyjne, logiczne, semantyczne i stylistyczne.
  • Dane liczbowe to nieodłączny składnik treści tekstów urzędowo-kancelaryjnych i urzędowo-prawnych, z czym wiążą się problemy natury normatywnej, dotyczące zapisu liczb w formie cyfrowej, słownej i cyfrowo-słownej.
***

Język / styl urzędowy – historia urzędowej odmiany polszczyzny – normatywność tekstów urzędowych – leksyka stylu urzędowego – składnia tekstów urzędowych – ortografia w tekstach urzędowych – skróty i skrótowce – zapisy liczb.

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Irena Szczepankowska : Odmiana urzędowa polszczyzny w dobie staro i średniopolskiej na tle innych języków i stylów funkcjonalnych
  • Ewa Woźniak : Ciągłość i zmiana – język urzędowy w dobie nowopolskiej
  • Ewa Kołodziejek : Leksyka stylu urzędowego
  • Iwona Burkacka : SIWZ, siwz czy s.i.w.z.? Uwagi o skrótowym zapisie nazw wielowyrazowych
  • Jarosław Łachnik : Zjawiska charakterystyczne dla składni stylu urzędowego – na podstawie analizy języka interpretacji indywidualnych prawa podatkowego (wybrane problemy)
  • Adam Wolański : Zapis liczb w tekstach urzędowych

GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO

  • Anna Just : Goniec gramatyki polskiej Macieja Dobrackiego – propagatora języka polskiego na Śląsku

SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI

  • Teresa Smółkowa : Uwagi na temat witryny Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego

RECENZJE

OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW

  • Kacper Kardas : Git ||gites w świetle danych leksykografi cznych i leksykologicznych

SŁOWA I SŁÓWKA