PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 7 / 2015

W ZESZYCIE

  • Listy z różnych epok pozwalają na prześledzenie zmian w systemie językowym, wpływu czynników zewnętrznych na sferę pragmatyki wypowiedzi, ewolucję kompetencji komunikacyjnej, gatunków mowy i etykiety językowej; mogą także być podstawą studiów nad przemianami obyczajowości.
  • W swych listach Cyprian Kamil Norwid stosował konstrukcje składniowe zgodnie z normą polszczyzny 2. połowy XIX w. Imiesłowowe równoważniki zdań, w których została zachwiana zasada zachowania relacji czasowych, występują sporadycznie.
  • W Rzeczypospolitej XVI w. – państwie wieloetnicznym i wielowyznaniowym – inny znacznie częściej oznaczał ‘odszczepieńca, odstępcę od wiary’ niż ‘kogoś będącego spoza danej społeczności’ lub – co dzisiaj najczęstsze – ‘nie tego, nie takiego’.
  • W poezji Hieronima Kajsiewicza waloryzowanie Boga jest uzależnione od statusu nadawcy – niewierzącego lub wierzącego. Z tego wyrasta wizerunek Boga samotnego przeciwstawianego Bogu będącemu centrum wszechświata.
  • Teoria n-krotnej fi ltracji kulturowo-językowej pozwala ukazać warsztat translatorski Jacka Przybylskiego, dzięki czemu można przedstawić zakłócenia translacyjne w odniesieniu do transferyzacji gier językowych Johna Miltona w tekście poematu Raj utracony.
  • Historia francusko-polskiej leksykografi i rozpoczyna się w XVI w. od słownika Calepina [Lyon 1585]. W XVII w. ukazało się sześć edycji, w których słownictwo francuskie jest zestawiane z polskim, przy czym w większości z nich językiem wyjściowym jest łacina.
  • Roty przysiąg sądowych stanowią ciągle bezcenny materiał badawczy dla historyka języka, dając informacje zarówno o zróżnicowaniu dialektalnym polszczyzny XIV i XV w., jak i o ówczesnych różnicach wewnątrzdialektalnych.
***

Historia języka – zmiany językowe – zmiany komunikacyjne – zmiany semantyczne – – leksyka – składnia – morfologia – fonetyka – stylistyka – leksykografi a – translatoryka.

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Marzanna Uździcka, Rafał Zarębski : Rola epistolografi i w uniwersyteckim nauczaniu historii języka polskiego (na marginesie przygotowywanego nowego wyboru tekstów do historii języka polskiego)
  • Anna Ciołek : Imiesłowowe równoważniki zdań w listach C.K. Norwida
  • Paulina Michalska-Górecka : Inny w oczach XVI-wiecznych Polaków (rekonesans)
  • Izabela Kępka : Punkt widzenia a językowe wartościowanie Boga w Sonetach i innych wierszach Hieronima Kajsiewicza
  • Justyna Walczak : Praktyka translatorska Jacka Przybylskiego w świetle teorii n-krotnej filtracji kulturowo-językowej
  • Marcin Jakubczyk : Leksykografia francusko-polska do końca XVII wieku
  • Sylwia Przęczek-Kisielak : Zróżnicowanie wewnątrzdialektalne Małopolski w XIV i XV w. – na podstawie rot przysiąg sądowych

GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO

  • Anna Just : Enchiridion polonicum Jana Monety – pełny i doskonały kurs języka polskiego

SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI

RECENZJE

  • Władysław T. Miodunka : Mirosława Sagan-Bielawa, Dziedzictwo pozaborowe. Społeczna świadomość językowa Polaków w drugiej Rzeczypospolitej, Kraków 2014

OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW

SŁOWA I SŁÓWKA