PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 10 / 2017

W ZESZYCIE

Zamieszczone w tym zeszycie opracowania powstały w ramach projektu badawczego „Dialog pokoleń”, realizowanego przez Towarzystwo Kultury Języka we współpracy z Wydziałem Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

***
  • Opisy socjologiczne wskazują na zanik podziałów społecznych, które w Polsce występowały przed 1989 r. Czy w takiej sytuacji tradycja inteligenckiego wzorca polszczyzny jeszcze występuje i czy znajduje możliwości kontynuacji w języku młodych i młodszych pokoleń?
  • Opis relacji między globalizacją a tradycją lokalną w gruncie rzeczy sprowadza się do odpowiedzi na pytania, czy globalizacja zagraża tradycyjnemu systemowi wartości i tradycji lokalnej (regionalnej), czy też stwarza dla ich rozwoju nową perspektywę.
  • W gwarach przyrostek -ejszy tworzy komparatywne formy przymiotników bez ograniczeń, co wiąże się z ekspresywnością wypowiedzi ustnych i tendencjami ekonomizacyjnymi; w różnych odmianach polszczyzny ogólnej ten wykładnik komparatywny ma zróżnicowany zakres występowania.
  • Zapożyczenia leksykalne z języka angielskiego, dotyczące pola semantycznego <komputer – informatyka>, dynamicznie poszerzają zakres swego występowania od ponad 20 lat, prezentując szerokie spectrum sposobów adaptacji i form derywacji na gruncie języka polskiego.
  • Formy adresatywne mogą stanowić interesujący zakres stylizacji językowej w tekście artystycznym, umożliwiający analizę zarówno faktów tekstowych, jak i socjolingwistycznych ze szczególnym uwzględnieniem determinantów grzeczności językowej.
  • Teksty XVIII-wiecznych inwentarzy dóbr szlacheckich prezentują historyczny rejestr czasowników mówienia służących wprowadzaniu cudzej wypowiedzi. Analiza ich form oraz sposobów wprowadzania przytoczeń wnosi nowe informacje do opisu rozwoju kategorii verba dicendi w języku polskim.
***

Język polski – socjolingwistyka – polszczyzna inteligencji – globalizacja – tożsamość regionalna – język regionalny – stopniowanie przymiotników – norma ogólnopolska – zwyczaj gwarowy – anglicyzmy – adaptacja – słownictwo komputerowe – stylizacja językowa – formy adresatywne – grzeczność językowa – czasowniki mówienia – przytaczanie wypowiedzi – dialektologia historyczna.

  • RECENZENCI „PORADNIKA JĘZYKOWEGO”

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Mirosława Sagan-Bielawa : Polszczyzna inteligencji jako (nieistniejący) model zachowania językowego
  • Halina Pelcowa : Tradycja lokalna i regionalna a globalizacja
  • Irena Jaros : Dlaczego lepsiejszy jest lepszy od lepszego? Kilka uwag o komparatywnych formach przymiotników z sufiksem -ejszy w polszczyźnie
  • Marcin Maciołek : O asymilacji anglicyzmów komputerowych w polszczyźnie raz jeszcze.
  • Monika Kresa : Grzeczność językowa członków rodziny i familii Jurewiczów – bohaterów Bożej podszewki Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz (system adresatywny)
  • Błażej Osowski : Przytaczanie cudzych wypowiedzi w XVIII-wiecznych inwentarzach z terenu Wielkopolski

GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO

RECENZJE

  • Maria Anufryieva : Mateusz Kowalski, Język i czas. Studium myśli naukowej Jana Baudouina de Courtenay i Ferdinanda de Saussure’a, Warszawa 2016
  • Paulina Faliszewska : Dialog pokoleń 2 pod redakcją Elżbiety Wierzbickiej-Piotrowskiej, Warszawa 2016

OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW

SŁOWA I SŁÓWKA

  • Stanisław Dubisz : Lewak, uchodźca i patriota, czyli o manipulowaniu słowami i świadomością społeczną