PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 4 / 2017

W ZESZYCIE

  • W wyniku II wojny światowej oraz zmian granic państwowych i procesów migracyjnych społeczność i kultura Warmiaków i Mazurów zostały skazane na zagładę. Zapisy dialektologiczne zebrane w latach 50. XX wieku pomagają odtworzyć obraz tamtych lat w aspekcie historycznym i kulturoznawczym.
  • Sytuacja językowa w czeskiej części Śląska Cieszyńskiego, gdzie występuje kilka kodów komunikacyjnych (gwara zachodniocieszyńska, język czeski – potoczny i literacki, polszczyzna ogólna), jest modelowa do postawienia pytań: czym jest gwaryzm?, jakie słownictwo można uznać za gwarowe?
  • W potocznych (ludowych) etymologiach nazw miejscowych nasila się ostatnio pamiątkowy semantyczny model interpretacyjny, np. Gniezno < gniazdo, Żywiec < Żyw, Bydgoszcz < Byd + Gost. Wpływa na to m.in. rozwój regionalizmu, modele edukacji regionalnej, lokalne strategie marketingowe i lokalna megalomania.
  • Potocznym (ludowym) interpretacjom etymologii podlegają często topografi czne nazwy miejscowe. Modele reinterpretacyjne należą do kilku typów, a ich mechanizmy polegają na utożsamianiu podstaw toponimów z określeniami topografi cznymi ze względu na czynniki asocjacyjne, słowotwórcze lub brzmieniowe.
  • Jednym z przejawów wpływów języka angielskiego na polskie słownictwo są zapożyczenia leksemów pochodzących od nazwisk osób, które wywarły duży wpływ na rozwój nauki, kultury, sztuki, życia społecznego (np. darwinizm, taczeryzm); te zaadaptowane zapożyczenia stanowią podstawy dalszych derywatów w polszczyźnie.
***

Dialektologia – historia – pamięć kulturowa – słownictwo gwarowe – słownik gwarowy – wielojęzyczność – kontakty językowo-kulturowe – onomastyka – toponimy – etymologia –etymologia ludowa – anglicyzmy – antroponimy – derywaty odantroponimczne.
 

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Katarzyna Sobolewska : Zapisy dialektologów jako źródło historyczne
  • Irena Bogocz : Zachodniocieszyńskie słownictwo gwarowe – próba ujęcia tematu
  • Elżbieta Michow : O nadmiernej popularności modelu pamiątkowego w potocznych etymologiach nazw miejscowych
  • Ewa Rogowska : O motywacji topograficznej w etymologiach ludowych polskich toponimów
  • Anna Kłaczyńska : Odantroponimiczne derywaty pochodzenia angielskiego

GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO

RECENZJE

  • Ewa Wasilewska : Dorota Połowniak-Wawrzonek, Metafory językowe nawiązujące do czynności przyjmowania pokarmów, Kraków 2015
  • Beata Olędzka : Karolina Ekes, Niezbędnik współczesnej Kleopatry. Greckie i łacińskie korzenie terminologii medycznej nie tylko dla kosmetologów, Warszawa 2016

OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW

SŁOWA I SŁÓWKA