PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 10 / 2015

W ZESZYCIE

  • XIX-wieczne słowniczki gwarowe o lokalnym zasięgu były nie tylko sposobem zapisania słów występujących w konkretnej gwarze w celu zachowania ich od zapomnienia, ale także wyrazem świadomości językowej i kulturowej ich twórców, oddających obraz świata danej społeczności wiejskiej.
  • Wydany 30 lat temu regionalny słownik gwary warmińskiej, opisanej przez autochtona już po jej zaniku, dokumentuje kolokwialność, ekspresywność, bezpośredniość, nacechowanie emocjonalne, intymność i familijność gwarowych środków leksykalnych.
  • Słownictwo słowiańskie wielokrotnie wzbogacało język niemiecki w różnych zakresach; widoczne to jest w języku ogólnym, ale przede wszystkim w odmianach regionalnych w dialektach niemieckich sąsiadujących z językami słowiańskimi oraz na terenie byłych Prus Wschodnich.
  • Relikty gwary warszawskiej do dziś są obecne w polszczyźnie, szczególnie w jej odmianie potocznej, co można zauważyć na przykładzie nazw osobowych odnotowanych przez Bronisława Wieczorkiewicza i występujących we współczesnych źródłach leksykografi cznych.
  • Współcześnie często powstają nowe odmiany środowiskowe polszczyzny; jedną z nich jest socjolekt środowiska biegaczy amatorów, który charakteryzuje się m.in. apelatywizacją eponimów, uniwerbizmami, derywatami ujemnymi, skrótowcami i skrótami.
  • Sytuacja językowa Polaków w Norwegii znajduje uwarunkowania w strukturze narodowościowej społeczeństwa tego państwa, jego zróżnicowaniu językowym, w warunkach pobytu imigrantów oraz cechach polskiej grupy etnicznej w różnych zakresach stosującej polszczyznę w komunikacji lokalnej.
***

Terytorialne i socjalne odmiany polszczyzny – dialekt ludowy – gwara miejska – socjolekt środowiskowy – dialektologia – leksykografi a gwarowa – kontakty językowe – język Polonii.

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Stanisław Cygan : Trzy dziewiętnastowieczne małopolskie słowniczki gwarowe
  • Katarzyna Sobolewska : Słownik warmiński Wiktora Steffena po 30 latach. Idea, metoda i treść
  • Janusz Siatkowski : Od bicza do pejcza – o kontaktach językowych słowiańsko-niemieckich
  • Katarzyna Urbaniak : Ekspresywne nazwy osobowe w gwarze warszawskiej i ich obecność we współczesnej polszczyźnie potocznej
  • Marta Tittenbrun : Przejawy tendencji do skrótowości w socjolekcie biegaczy amatorów
  • Marta Piasecka : Sytuacja językowa Polaków w Norwegii

GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO

  • Anna Just : Krótka i zwięzła niemiecko-polska gramatyka Johanna Christiana Krumbholza – triada w jednym dziele: gramatyka języka polskiego, słownik polsko-niemiecki, ćwiczenia z rozmówkami

SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI

  • Beata Ciecierska-Zajdel : Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji logopedycznej „Metody i techniki terapii logopedycznej. Od teorii do praktyki”, Warszawa, 11–13 września 2015

RECENZJE

  • Justyna Garczyńska : Co wieś, to inna pieśń. Słownik gwary Bukówca Górnego w Wielkopolsce i regionu Spisza w Małopolsce, Kraków 2014
  • Pavlo Levchuk : Ewa Golachowska, Jak mówić do Pana Boga? Wielojęzyczność katolików na Białorusi na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2012

OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW

  • Marcin Zabawa : Polityka, oficer, organizator, komercyjny, recepcja – nowe neosemantyzmy w polszczyźnie

SŁOWA I SŁÓWKA

BIBLIOGRAFIA

  • Jadwiga Latusek : Przegląd polskich prac i czasopism językoznawczych ogłoszonych drukiem w 2014 roku