PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 5 / 2014

W ZESZYCIE

  • Podstawowym zagadnieniem dla kultury języka jako dyscypliny językoznawczej jest zakres i metodologia opisu: czy mają one dotyczyć wyłącznie faktów ściśle językowych, czy też powinny obejmować również zagadnienia etyki słowa, nadając tej dziedzinie interdyscyplinarny charakter.
  • Kim jest dzisiaj językoznawca normatywista? Odpowiedź na to pytanie koncentruje się na analizie trzech szeregów wizerunków: orędownik – autorytet – propagator; przewodnik – kontroler – obserwator; strażnik – ogrodnik – sędzia.
  • Zrozumienie przyczyn niechęci części użytkowników polszczyzny do zapożyczeń z języków obcych może pomóc w kształtowaniu właściwych postaw wobec języka, szczególnie wtedy, gdy postawa niechęci wynika z braku gotowości zaakceptowania zmian językowych i społecznych.
  • Norma języka urzędowego kształtowała się pod wpływem różnych czynników. Dla właściwego jej opisu niezbędny jest ich systematyczny ogląd w okresie przedrozbiorowym, w czasie zaborów i w okresie 20-lecia międzywojennego.
  • Problematyka stosowania wobec kobiet nazw zawodów oraz stanowisk rodzaju żeńskiego albo gatunkowych nazw rodzaju męskiego współcześnie aktualizuje się w związku z przemianami kulturowymi, jednakże większości użytkowników polszczyzny odpowiada zracjonalizowany kompromis.
  • Zmiany kulturowe przyczyniają się do powstawania nowych pól leksykalno-semantycznych w słownictwie współczesnej polszczyzny. Czynnikami, które kształtują nowe słownictwo fi tnessowe są m.in. komercjalizacja i konkurencyjność.
  • Dominantami pola leksykalno-frazeologicznego są we współczesnej polszczyźnie czasowniki związane z cieczami, rzeczowniki będące synonimami rzeczownika głowa oraz rzeczowniki określające atrybuty alkoholowe.
***

Kultura języka – kultura słowa – etyka słowa – językoznawstwo normatywne – postawy wobec języka – puryzm językowy – zapożyczenia z języków obcych – język urzędowy – słownictwo współczesnej polszczyzny – nazwy osobowe żeńskie – nowe pola leksykalne – frazeologia – składnia.

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Jadwiga Puzynina : Dlaczego bronię kultury słowa?
  • Magdalena Steciąg : Kim jest językoznawca normatywista dziś? Przyczynek do dyskusji o zadaniach współczesnej normatywistyki
  • Mirosław Bańko : Czego bronimy, broniąc języka? O możliwych przyczynach niechęci do wyrazów zapożyczonych
  • Ewa Woźniak : Dziedzictwo staropolskie czy spuścizna zaborów – o składni języka urzędowego
  • Magdalena Bartłomiejczyk : Kobieta w wojsku – żołnierz czy żołnierka?
  • Monika Biesaga : Nazewnictwo zajęć fi tnessowych (źródła i mechanizmy produktywności)
  • Anna Kamińska : Smolić kieliszki, być na fleku, czyli o frazeologizmach z pola leksykalnego

SŁOWNIKI DAWNE I WSPÓŁCZESNE

GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO

SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI

  • Barbara Pędzich : Sprawozdanie z IX Forum Kultury Słowa
  • Józef Porayski-Pomsta : Działalność Towarzystwa Kultury Języka w latach 2011–2013. Sprawozdanie Zarządu Głównego
  • Joanna Zawadka : Sprawozdanie z Walnego Zgromadzenia członków Towarzystwa Kultury Języka w dniu 24 stycznia 2014 r.

OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW

  • Katarzyna Kłosińska : Czy epicka opowieść to opowieść epicka? O epickim dawnym, współczesnym i całkiem nowym

SŁOWA I SŁÓWKA