PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 3 / 2018

W ZESZYCIE

  • Polski język migowy (PJM) jest językiem rodzimym pewnego podzbioru polskich głuchych i codziennym narzędziem komunikacji całej tej wspólnoty. Języki migowe są objęte refl eksją lingwistyczną stosunkowo niedawno – od 2. połowy XX w.; odpowiadają one cechom naturalności kodu w trzech aspektach: strukturalno-lingwistycznym, akwizycyjnym i przyrodniczym.
  • Wykładnik negacji, mający w PJM postać ruchu nadgarstka poprzedzającego pozytywne znaki, jest jednym z problemów w obrębie morfologii i słowotwórstwa tego języka, który – w związku z trwającym procesem gramatykalizacji – stanowi przyczynę różnych interpretacji w prowadzonych badaniach.
  • W zakresie uniwersaliów leksykalnych istotne jest pytanie: na ile języki migowe odzwierciedlają w strukturze leksyki cechy ewentualnych języków fonicznych otoczenia, a na ile struktura słownictwa odzwierciedla unikatowe własności języków migowych (m.in. wizualno-przestrzenny charakter komunikatu migowego lub wysoki stopień ikoniczności znaków).
  • Audiodeskrypcja to technika, która polega na przekazywaniu drogą słuchową werbalnych opisów treści wizualnych, co umożliwia osobom niewidomym lub słabowidzącym zapoznanie się z dziełami z zakresu sztuki (audio)wizualnej. Jest to zjawisko z zakresu przekładu intersemiotycznego na język znaków należących do odmiennego systemu semiotycznego.
  • Kształtowanie się pojęcia fonemu w trakcie rozwoju biopsychicznego znajduje wielorakie uwarunkowania. Fonem jest utrwalany w mózgu w postaci systemowo-asocjacyjnych percepcyjnych i ruchowych subwzorców neuronalnych, kodujących cechy wspólne kategorii głosek tożsamych znaczeniowo.
***

Polski język migowy (PJM) – głusi – akwizycja – negacja – gramatykalizacja – nazwy pokrewieństwa w PJM – audiodeskrypcja – fonem – rozwój biopsychiczny.

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Marek Świdziński : O trzech aspektach naturalności języków migowych
  • Anna Kuder, Malwina Kocoń : O rygorystyczności ograniczeń dotyczących morfemu negacji w PJM. Dyskusja z artykułem Piotra Tomaszewskiego
  • Jadwiga Linde-Usiekniewicz, Sylwia Łozińska : Nazwy pokrewieństwa w polskim języku migowym (PJM)
  • Ewa Wolańska, Adam Wolański : Audiodeskrypcja jako przekład kodu ikonicznego na kod werbalny mówiony. Kompozycja, makrostruktura znaczeniowa oraz warstwa językowo-stylistyczna tekstu opisu
  • Olga Jauer-Niworowska : Fonem w modelu strukturalno-funkcjonalnym – analiza biopsychicznych uwarunkowań kształtowania się pojęcia fonemu (zależności między percepcją a motoryką werbalną)

RECENZJE

  • Małgorzata Witaszek-Samborska : Krzysztof Skibski, Poezja jako iteratura. Relacje między elementami języka poetyckiego w wierszu wolnym, Poznań 2017

SŁOWA I SŁÓWKA

  • Stanisław Dubisz : Zdradzieckie mordy, czyli o niestosowności – nie tylko nieparlamentarnej