PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 6 / 2011

W ZESZYCIE

30 czerwca br. mija setna rocznica urodzin Czesława Miłosza, jednego z najwybitniejszych polskich poetów, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1980 r.). Artykuły, zamieszczone w tym zeszycie, są poświęcone jego językowi i stylowi poetyckiemu.

***
  • Każdy z pisarzy kreuje własny idiolekt artystyczny. Za najważniejsze cechy stylu poetyckiego Czesława Miłosza należy uznać realizm języka, prostotę i konkretność wysłowienia, bogactwo ujęć stylizacyjnych, połączone z głębokim liryzmem i dobitnością słowa.
  • Językowy obraz rzeczywistości, zamknięty w tekstach poetyckich, podlega ewolucji. Twórczość poetycka Czesława Miłosza w latach 70. i 80. prezentuje go jako człowieka postrzegającego urodę rzeczywistości, ale także jako poetę skoncentrowanego na pojęciach uniwersalnych, dokonującego wartościowania kreowanego świata.
  • Przestrzeń natury stanowi ważny element obrazu poetyckiego tekstów Czesława Miłosza. Jest ona – z jednej strony – środowiskiem, w którym przebywa podmiot liryczny, z drugiej – rezultatem projekcji wyobraźni tego podmiotu, znajdującej realizację m.in. we wspomnieniach i marzeniach.
  • Komunikacja międzyludzka to jedno z zadań poezji. Dyskurs poetycki, który prowadzi Czesław Miłosz z czytelnikiem, nobilituje prostotę przekazu. W tekście Piosenki o końcu świata poeta uczy oszczędnego i pokornego podejścia do mowy, uwydatniając kontrast między eschatologiczną treścią utworu a środkami jej wyrazu.
  • Przekład Księgi psalmów autorstwa Czesława Miłosza obejmuje całą tradycję translatoryczną. Znajduje to odzwierciedlenie m.in. w starannym doborze słownictwa oraz w doskonaleniu struktury wersetu zgodnie z biblijnym wzorcem językowym. Dzięki temu ten przekład ma charakter fi lologiczno-artystyczny.
***

Język artystyczny – styl poetycki – idiolekt i tekst poetycki – przekaz artystyczny – artystyczne wzorce językowe – translacja – tradycja artystycznego przekładu

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Teresa Skubalanka : Uwagi o stylu poetyckim Czesława Miłosza
  • Danuta Ostaszewska : Między konkretem a sensem uniwersalnym – o językowych kontrastach w poezji Czesława Miłosza zamkniętych
  • Urszula Sokólska : Miłoszowa przestrzeń natury
  • Krzysztof Maćkowiak : Ukształtowanie stylistyczne Piosenki o końcu świata Czesława Miłosza w kontekście dyskusji o formie poezji współczesnej
  • Stanisław Dubisz : Tradycja sztuki wersetu w przekładzie Czesława Miłosza Księgi psalmów

SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI

  • Iwan Pasemko : O cyrylicy. Polityka językowa Imperium Rosyjskiego w Królestwie Polskim (sprawy alfabetu i ortografii)

RECENZJE

  • Małgorzata Pieczara : Ćwiczenia z retoryki, red. nauk. Maria Barłowska, Agnieszka Budzyńska-Daca, Maria Załęska, Warszawa 2010
  • Milena Wojtyńska-Nowotka : Bogusław Nowowiejski, Z zagadnień kontaktów językowych, Białystok 2010
  • Joanna Kozioł : Maria Steffen-Batogowa, Tadeusz Batóg, Słownik homofonów polskich, Poznań 2009

OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW